Category: 19e eeuw
-
In Egypte: Sfinxen, obelisken en andere giganten
Tijdens zijn eerste nacht op de Nijl schrijft Gustave Flaubert dat hij alle vrouwen van de wereld zou opgeven om één nacht de mummie van Cleopatra te bezitten. Fotografie bood een vorm van bezit op afstand. De op het oog gezapige passagiers van de ‘Karnak’ koesteren stuk voor stuk haat tegen de rijke Amerikaanse Linnet…
-
Marie Darrieussecq: ‘Niets zoetelijks, niets heiligs, niets erotisch: een ander soort wellust’
Boek van de week: ‘Hier zijn is heerlijk’. Biograaf Marie Darrieussecq raakte gefascineerd door Paula Modersohn-Becker en schreef een boek over de Duitse kunstschilder. (gepubliceerd in Trouw, 8 april 2017) Het eerste werk dat ze van haar zag, flitste bij toeval voorbij. Schrijfster Marie Darrieussecq noemt het zelf een spambericht, de aankondiging voor een psychoanalytisch seminar…
-
Prints in Paris rond 1900 – voor de elite én voor de massa
Lang keken musea neer op de affiches van Toulouse-Lautrec en Charles Chéret. In het Van Gogh Museum is nu te zien hoe het Parijse publiek, de elite én de massa, rond 1900 in Parijs in de ban raakte van deze prentkunst (gepubliceerd in Trouw, 8 maart 2017) De verzamelaar houdt de prent liefdevol vast, dichtbij…
-
Over de kunst van het weglaten – Esther Urlus’ film Deletion
Voor het Filmfonds schreef ik een essay naar aanleiding van Esther Urlus’ film Deletion. Urlus maakt haar eigen filmmateriaal, en past daarbij veel oude, fotografische technieken toe. Hier is de publicatie te downloaden – alleen de vormgeving is al prachtig – inclusief teksten van Dick Tuinder, Joris Luyendijk en Peter Klashorst, én links naar Urlus’…
-
Talbot’s tekenstift der natuur
Ik schreef over Henry Fox Talbot’s Pencil of Nature voor de Groene Amsterdammer, in juni 2016. Het is nu hier gratis terug te lezen.
-
Kousbroeklezing 7 april over fotografie
De zevende Kousbroeklezing, op 7 april 2017 in de Rode Hoed in Amsterdam, heeft als thema fotografie. Maarten Asscher zal de lezing, met de titel ‘De geboorte van een ruïne’, uitspreken, daarnaast zal ook ik een korte presentatie houden over Charles Marvilles foto’s van Parijs. Kaarten en meer informatie zijn hier te vinden.
-
Het kleine huis op de Russische prairie: Peredvizhniki
Peredvizhniki, oftewel ‘zwervers’, werden ze genoemd, de jonge generatie Russische kunstenaars die rond 1870 persoonlijker onderwerpen kozen voor hun schilderijen. Voor het eerst is hun werk nu in Nederland te zien. Volledig gekleed staat het stel in de branding, hand in hand. Hij in keurig kostuum, zij, aan het silhouet van haar jas te zien,…
-
Jan Weissenbruch: de monumentenman
Jan Weissenbruch schilderde het Nederlandse landschap zoals hij dat graag zag. In Haarlem is te zien hoe hij zijn omgeving met zijn verbeelding bijschaafde en transformeerde tot decors voor een spannend verhaal. Je zou er zo in kunnen stappen, in het schilderij van Jan Weissenbruch. De Lepelstraat, tussen de Haarlemse Grote Kerk en de Vleeshal,…
-
Van kitsch naar kunst: Lawrence Alma-Tadema
De schilderijen van sir Lawrence Alma Tadema (1836-1912) zijn lang afgedaan als kitscherig. In Leeuwarden pleit een grote tentoonstelling voor herwaardering (gepubliceerd in Trouw, 30 september 2016) Kitsch!’ zou je kunnen uitroepen als je de schilderijen van Alma Tadema ziet. Veel roze en lichtblauw, weelderige bloemen, jurken, Griekse zuilen, Romeinse krijgers, en steeds maar weer…
-
Terroristenfoto’s: ook tijdens de Commune al een strijdpunt
Franse media plaatsen niet langer foto’s van terroristen. Ook in vorige eeuwen bestond de angst dat zulke beelden geweld uitlokken. ‘Verzet tegen de haatstrategie’ kopte Le Monde op haar opiniepagina, de dag na de aanval in de kerk in Saint-Etienne-du-Rouvray. Portretten van terroristen beeldt de Franse krant niet meer af, en ook over de identiteit…
-
Nadar en zijn Géant
Fotograaf, journalist en uitvinder Nadar zou in 1865 met zijn reusachtige luchtballon vanaf Amsterdam opstijgen. Het liep uit op een teleurstelling. (eerder verschenen in Trouw, 10 mei 2016) Zo’n vijftigduizend mensen hadden zich op maandagmorgen 11 september 1865 verzameld bij het Amsterdamse Paleis voor Volksvlijt. Ze verwachtten een spektakel: de beroemde fotograaf-uitvinder Nadar, pseudoniem van…
-
Breitners meisjes in het Rijks
De veertien versies van Breitners ‘kimonomeisje’ zijn voor het eerst bij elkaar te zien in Amsterdam. De tentoonstelling maakt duidelijk dat het Breitner niet alléén om een sensueel plaatje te doen was. Soms draagt ze een rode kimono, soms een witte of een donkere met goudbrokaat. Voor de spiegel doet ze wat meisjes voor de…
-
Hoe het schilderij een titel kreeg
Kunstwerken hebben lang niet altijd titels gekregen van de kunstenaars. Toch zijn de schilderijen en beelden vaak zo verweven met hun naam, dat het lastig is ze uit elkaar te trekken. In 1953 maakte Robert Rauschenberg een opmerkelijk kunstwerk: een wit papier waarop iets weggegumd was, en hij noemde zijn werk ‘Erased the Kooning drawing’.…
-
Panoramamanie
Voor de Groene schreef ik een artikel over de stereofoto-tentoonstelling in Panorama Mesdag, de Viewmaster en de hedendaagse VR-rage. Hier kan je het teruglezen.
-
Winters in Teylers
Het verlangen naar ‘echte winters’ is niet nieuw, ook in de negentiende eeuw keken mensen graag naar een idyllisch winterlandschap. In Haarlem zijn die landschappen bij elkaar gebracht. Hier en hier mijn bespreking van de tentoonstelling in het Teylers museum