Month: September 2017

Documenta 14 Kassel: veel kritiek, toch gaan zien

(Gepubliceerd in Trouw, 12 juli 2017)

De Documenta in Kassel kreeg al veel kritiek. ‘Te politiek’, ‘te veel conservatoren, te weinig kunst’. Deze editie van de vijfjaarlijkse tentoonstelling van hedendaagse kunst is inderdaad geen licht verteerbare kost. En toch: ga er vooral heen. Een bespreking in zeven punten.

1. Origineel is dit kunstwerk niet
De meeste documenta’s hebben een duidelijke, uitgesproken standpunt, deze editie, zo lijkt het, niet. De organisatie noemt het motto, ‘Leren van Athene’, ook na bijna honderd dagen nog steeds een ‘werktitel’, de namen van de 160 deelnemende kunstenaars zijn niet op een officieel moment bekendgemaakt (maar waren wel te ontdekken in de vele publicaties vooraf), en in plaats van alleen in Kassel begon de manifestatie al in april in Athene. (zie hier mijn bespreking van dat eerste deel) Continue reading Documenta 14 Kassel: veel kritiek, toch gaan zien

Vrouwen met power

(verschenen in Trouw, 16 juni 2017)

Lucas Cranach de Oudere (1472 – 1553) wordt ook wel de Andy Warhol van de zestiende eeuw genoemd. Een grote tentoonstelling in Düsseldorf laat dat de Renaissancekunstenaar die titel meer dan wie ook heeft verdiend.

Venus en Amor, Cranach de Oudere, 1509, coll. Hermitage, Sint Petersburg

Venus’ tepels priemen nog net niet door het vernis van het schilderij. De liefdesgodin op het paneel van Lucas Cranach is niet zomaar naakt, de kunstenaar haalt alles uit de kast om de toeschouwer te doen blozen. De sluier over Venus’ schaamstreek benadrukt meer dan hij zou kunnen verhullen, zo transparant en plastisch is het doek over het lichaam gedrapeerd. Venus probeert de kleine Cupido bij haar benen nog in bedwang te houden met haar hand, maar het jongetje spant zijn boog al en kijkt zijn doelwit, de toeschouwer, bezwerend aan. ‘Bedwing je liefdesdriften met alle kracht, zodat Venus je bedwelmde hart niet in bezit krijgt’, waarschuwt de Latijnse tekst achter Venus’ hoofd vergeefs: de tekst legt het af tegen het beeld.
De uitdagende Venus met Cupido uit 1509 hangt meestal in de Hermitage in Sint Petersburg. Nu is ze nog tot eind juli te zien in Düsseldorf, samen met nog zo’n tweehonderd schilderijen en prenten van Cranach de Oudere, een van de belangrijkste Duitse Renaissancekunstenaars. De Andy Warhol van de zestiende eeuw wordt Cranach wel genoemd, zo goed zag hij in hoe portretten en afbeeldingen konden bijdragen aan bekendheid van ideeën of personen. Handelsmerk: een gekroonde slang als signatuur, en in de schilderijen opvallend vaak lijnen die zo uit een viltstift lijken te zijn gekomen. Continue reading Vrouwen met power

De wereld van Raymond Pettibon

(verschenen in Trouw, 7 juni 2017)

Raymond Pettibon is in Nederland vooral bekend van zijn ontwerpen voor platenhoezen van alternatieve bandjes. Een grote overzichtstentoonstelling in Maastricht laat zien dat zijn werk veel verder reikt dan dat.

‘Vavoom!’ Een klein mannetje met een gigantische mond schreeuwt het uit. Met zijn stem kan Vavoom (meer woorden kent hij niet) bergen verzetten à la de oerknal. Vavoom was een personage uit de tekenfilmserie Felix the Cat, eind jaren vijftig op de Amerikaanse televisie, inmiddels is het ook een vast karakter in de wereld van kunstenaar Raymond Pettibon. Op een van diens tekeningen staat Vavoom aan de rand van een vallei met vulkanen, zijn Vavoomroep moet in het hele land te horen zijn. ‘Dit gevoel komt het duidelijkst naar voren in de gedichten’, staat er mysterieus in kleine handgeschreven letters bij. Continue reading De wereld van Raymond Pettibon

Sterren op het doek

(verschenen in Trouw, 23 mei 2017)

In Zwolle zijn de komende maanden portrettekeningen te zien die gemaakt zijn door Bob Dylan, de zanger. Dylan is niet de eerste beroemdheid wiens werk in een museum hangt.

De ontdekking was een toevalstreffer. De Roemeen Marcel Lazar Lehel, onder computervrienden bekend als Guccifer, hackte in 2013 de e-mail-accounts van de familie George W. Bush junior. Continue reading Sterren op het doek

Kunstkritiek in Nederland

Nav het voltooien van de boekenserie Kunstkritiek in Nederland maakte Isabel Baneke voor Trouw (15 sept 2017) een inventarisatie van de verschillende soorten kunstkritiek. Ik mocht ook een bijdrage leveren.

Iedereen kan bloggen over kunst, tot ergernis van de traditionele kunstcritici

 DOOR ISABEL BANEKE

Kunstkritiek, daar kun je over nadenken. En je zorgen over maken, of er zelfs een omvangrijke serie boeken over maken. Peter de Ruiter, kunsthistoricus aan de Rijksuniversiteit Groningen, doet het allemaal. Vandaag presenteert hij in het Amsterdamse Rijksmuseum het laatste deel van ‘Kunstkritiek in Nederland 1885-2015’ tijdens een symposium.

Continue reading Kunstkritiek in Nederland