William Eggleston krijgt niet de lofzang die hij verdient

William Eggleston, uit de serie ‘Los Alamos’.

De Amerikaanse fotograaf William Eggleston (1939) bracht kleur in de kunstfotografie. In Amsterdam is nu een magere tentoonstelling van zijn vroegste serie te zien.

(gepubliceerd in Trouw, 18 maart 2017)

Op deze plaats had een lyrische beschrijving kunnen staan van de tentoonstelling over het werk van William Eggleston, die de komende maanden in fotomuseum Foam te zien is. Over hoe de fotograaf, geboren in Memphis, Tenessee in 1939 in een rijke familie, in de jaren zestig en zeventig tegen de traditie van de serieuze zwart-wit-kunstfotografie in kleur ging werken. 

 Hoe hij de meest banale onderwerpen vastlegde en zijn foto’s toch tot kunstwerken maakte. Hoe bij de eerste grote tentoonstelling van zijn werk in New York in 1976 de critici verbolgen waren over de banaliteit van zijn werk, en hoe hij inmiddels geldt als een van de grote namen in de kunstfotografiegeschiedenis. Hoe hij de foto’s als zelfstandig beeld wilde presenteren, zonder sociale of politieke boodschap, enkel als beeld.

Hoe de serie ‘Los Alamos’, die hij tussen 1965 en 1974 maakte tijdens zijn road-trips door het Amerikaanse platteland, pas in 2002 voor het eerst te zien was, en nu tijdelijk in Amsterdam hangt. En hoe Eggleston daarin, dankzij een ouderwetse kleurendrukmethode, de schoonheid van kleine dingen in foto’s vat.

Die lofzang komt er niet. Hoe verleidelijk het ook is, en hoe mooi Egglestons foto’s deze krantenpagina’s ook opfleuren. Dat komt door de liefdeloze manier waarop de tentoonstelling is ingericht. Afgezien van een introductietekst waarop wat basiskennis over Eggleston staat, heeft Foam geen moeite genomen de bezoeker te helpen bij het kijken, context te geven, kennis te laten maken met de fotograaf in beeld of tekst. De foto’s, geleend van het Ludwig Museum in Keulen, hangen poedelnaakt aan de muur.

Waarom heet de serie Los Alamos, vraagt een bezoeker zich al snel af. In die ene tekst staat dat Eggleston op een van zijn rondreizen samen met schrijver en conservator Walter Hopps in New Mexico langs de gelijknamige plaats reed, en dat daar in het geheim kernwapens zijn ontwikkeld. Maar dat de fotograaf, toen hij hoorde over die verborgen geschiedenis, zei dat ook hij een geheim laboratorium heeft, en dat de serie dáárom zo heet, staat er niet bij. Eggleston geeft zijn foto’s geen titels, en vindt dat je zelf onbevangen naar de beelden moet kijken. Maar zelfs dát vertelt het museum niet.

Kijkrichting

Nu zou u kunnen zeggen dat als Eggleston zijn foto’s geen titels geeft, er ook geen titels bij moeten. En dat feitjes alleen maar afleiden van het kijken naar de foto’s. Maar laat een museum nou juist een plaats zijn waar niet de kunstenaar, maar de kunst centraal kan staan. En dat het museum, anders dan in een winkel, die kunst voor een zo groot mogelijk geïnteresseerd publiek kan laten spreken door, voor wie dat wil, aanwijzingen te geven, zetjes in een handige kijkrichting.

William Eggleston, uit de serie ‘Los Alamos’

Egglestons kunst heeft al een rijke geschiedenis – de verbolgen critici in 1976, de inmiddels iconische catalogus uit dat jaar, de roem die later zou volgen, de verrassing over het bestaan van deze serie. De verrassing ook van Eggleston zelf, bij het maken van zijn eerste kleurenfoto, van een jongen met winkelwagentjes, die nota bene in de tentoonstelling hangt.

Dat kan je allemaal, als museum, in tekst en documenten laten zien. In Foam is het akelig leeg, alleen een documentaire van Reiner Holzemer (ook online te vinden) en een cryptische toelichting over de dye transfertechniek die Eggleston gebruikt, probeert de leegte te vullen.

De driedelige uitgave van Los Alamos uit 2002, waarmee deze serie voor het eerst in boekvorm verscheen, is zelfs in de museumwinkel niet te krijgen. Het is te hopen dat er snel een toegankelijker tentoonstelling van het werk van Eggleston komt in een Nederlands museum. Want die lofzang, die heeft het werk verdiend.

‘William Eggleston. Los Alamos’, tot 7 juni in Foam, Amsterdam. Er is geen catalogus.


Posted

in

, ,

by