Andreas Gursky ging naar de bollen

screen-shot-2017-01-09-at-18-18-31De Duitse fotograaf Andreas Gursky is bekend om zijn grote overzichtsfoto’s van mensen en gebouwen. Voor zijn nieuwste foto’s richtte hij zijn camera op de Nederlandse bloembollenvelden

Van veraf lijkt het een ribbelpatroon van rode, oranje en groene horizontale lijnen, met wit ertussen. Pas als je dichter bij het drie meter hoge kunstwerk van Andreas Gursky komt, zie je dat het een foto is. Een foto van een Nederlands tulpenveld, om precies te zijn.De Duitse fotograaf maakte vorig jaar een hele serie foto’s van de tulpenvelden vanuit een helikopter. In zijn studio ging hij ermee aan de slag: hij ‘knipte’ de strepen los, en componeerde zo een nieuw beeld – of beter gezegd drie beelden, met respectievelijk rode, blauwe en roze bloemen, tulpen en hyacinten. Deze nieuwe foto’s zijn de komende maanden, samen met twee nieuwe werken en een selectie oudere foto’s, te zien in Düsseldorf, deels in combinatie met de vaste collectie van het museum K20.

Gursky werd in 1955 in Leipzig geboren, en groeide in Düsseldorf op. Daar studeerde hij aan de kunstacademie bij Bernd Becher, de fotograaf die bekend werd door de fotoseries van industriële installaties die hij samen met zijn vrouw Hilla maakte. Gursky sloeg een andere weg in: in plaats van een aantal foto’s naast elkaar op te hangen, verwerkt hij meerdere foto’s tot één groot beeld – met dat nabewerken is hij soms wel een half jaar bezig. Het bleek een succesformule: zijn foto ‘Rhein II’ (1999) waarop de rivier zich horizontaal door een leeg landschap beweegt, werd in 2011 voor 4,3 miljoen dollar geveild, de allerduurste foto ooit. Een nieuwe afdruk hangt in Düsseldorf.

Andreas Gursky neemt graag afstand. Hij maakte foto’s van menigtes – het publiek van het Dance Valley festival in Spaarnwoude bijvoorbeeld, in 1995 – of van handelaren op de beursvloeren van bijvoorbeeld Chicago en Hongkong. Daarnaast maakte hij ook foto’s van ruimtes en gebouwen, zoals die van een flatgebouw in de Parijse wijk Montparnasse. De horizontale foto van meer dan vier meter lang toont het gebouw over de volle breedte, zonder één enkele perspectiefwisseling. Onmogelijk om het gebouw in werkelijkheid zo plat te zien, laat staan om ook de kleinste details van de verschillende woningen zo helder in beeld te hebben: het resultaat van heel nauwkeurig knip- en plakwerk.

Nooit is er in Gursky’s foto’s één ding of mens in beeld dat de aandacht trekt – ze hebben geen middelpunt, geen zichtbaar onderwerp. Zelf zegt Gursky dat hij met zijn foto’s een interpretatie wil geven van een plaats, zoals je die zou beschrijven nadat je er geweest bent. Een enkele foto is daarvoor niet voldoende. Dat die fotocomposities soms lijken op abstracte schilderijen, zoals bij de foto van het tulpenveld, is geen toeval: Gursky verwijst vaak naar bestaande kunstwerken. De tulpen lijken van veraf op het werk van Frank Stella, met de felgekleurde geometrische lijnen. Toch zijn Gursky’s foto’s altijd vertalingen van de werkelijkheid – de titel van de tentoonstelling in Düsseldorf is daarom ook ‘Nicht abstract’. De toeschouwer moet zelf inzoomen om de details te zien die het beeld tot een weerspiegeling van de werkelijkheid maken.

Zoals bij het tulpenveld, dat heel neutraal ‘Ohne Titel XVIII’ heet. Van dichtbij herken je in de grijze vlekken onbeplante grond, tussen de rijen woekert hier en daar wat onkruid, en onderin suggereert een donkere vlek de aanwezigheid van een mens. Op de andere bloemenfoto’s zijn slootjes met eenden te herkennen. De regelmaat is het resultaat van menselijke ordeningsdrang, de natuur zorgt voor de onregelmatigheden die de beelden hun karakter geven. En Gursky geeft dat samenspel haarfijn weer.

‘Andreas Gursky ‘nicht abstrakt’, tot 6 november in K20 aan de Grabbeplatz in Düsseldorf. www.kunstsammlung.de

Toevallig óók bollen bij Bernhard Lang

Hij maakte een foto die opvallend veel op die van Gursky leek. Maar de Duitse fotograaf Bernhard Lang (1970) zag de foto van Gursky (uit 2015) pas een paar weken geleden op internet, en was verrast. Zelf maakte hij zijn foto vanuit de lucht op 1 mei van dit jaar, zonder te weten dat zijn landgenoot met hetzelfde onderwerp bezig was. Bovendien, zo vertelt Lang, is zijn foto onderdeel van zo’n twintig foto’s van de bollenvelden met heel andere perspectieven. Lang omarmt al langer het perspectief vanuit de lucht, eerder met series over Beieren in de sneeuw en de stranden langs de Adriatische Zee. Met zijn volledige lichaam leunt hij uit de open deur van de helikopter – alleen dán krijg je een perfect verticaal perspectief. Het grootste verschil in werkwijze zit ‘m in de nabewerking: Gursky gaat intensief met de opname aan de haal, Lang laat het beeld zoveel mogelijk zoals hij het zelf zag, vanuit de lucht.

De andere foto’s van Lang zijn te vinden op www.bernhardlang.de


Posted

in

,

by