Joke de Wolf

  • Over de stilte rond het fotorealisme in de foto- en kunstkritiek

    Over de stilte rond het fotorealisme in de foto- en kunstkritiek

    Voor Metropolis M schreef ik in februari 2024 een essay over fotorealisme naar aanleiding van de tentoonstelling Op Scherp in het Centraal Museum. Het fotorealisme kwam op in de jaren zestig en zeventig en werd lang gezien als een genre waarin voornamelijk witte Amerikaanse mannen hun interesse voor auto’s, motoren en naakte vrouwen konden botvieren.…

  • Frans Hals als genie is een mager uitgangspunt voor een tentoonstelling

    Frans Hals als genie is een mager uitgangspunt voor een tentoonstelling

    Gepubliceerd in Trouw, 16 februari 2024 In de Frans Halstentoonstelling in het Rijksmuseum staat de virtuositeit van het schilderen van de zeventiende-eeuwse kunstenaar centraal. Maar een eigen verhaal ontbreekt. Het Rijksmuseum komt niet verder dan, heel ouderwets, Hals te presenteren als een genie. Voor een ‘meester van de levendigheid en de lach’, zoals het Rijksmuseum…

  • Aankondiging Het Moedermodel (Atlas Contact, maart 2025)

    Aankondiging Het Moedermodel (Atlas Contact, maart 2025)

    Over kunst, vrouwen en moederschap Het boek waar ik al een tijdje aan werk is bijna af! in januari ligt het in de winkels. U kunt het alvast reserveren op de site van de uitgeverij

  • Het grote gebeuren

    Het grote gebeuren

    Op 24 februari was ik te gast bij literatuurfestival Het Grote Gebeuren in het Forum in Groningen. Onder leiding van Ellen Deckwitz ging ik met Adriaan van Dis en Pieter Waterdrinker in gesprek over ‘Heimelijk geliefde’ kunstenaars en schrijvers, en nog veel meer. Foto: Jasper Bolderdijk

  • Van Gogh in Drenthe

    Van Gogh in Drenthe

    Vincent van Gogh hield van de ‘natuurmensch’ en ging er in 1883 naar op zoek in Drenthe. Destijds bleef hij voor de Drenten een vreemdeling – nu wordt hij met open armen ontvangen. Gepubliceerd in De Groene Amsterdammer, 6 december 2023 ‘O kerel ik ben zoo melankoliek geworden – ik ben in een prachtig land, ik…

  • Nan Goldin in het Stedelijk

    Nan Goldin in het Stedelijk

    Met haar rauwe foto’s van het nachtleven in New York in de jaren zeventig en tachtig werd Nan Goldin bekend. In het Amsterdamse Stedelijk zijn nu zes van haar diaseries met muziek te zien: een adembenemend mooie tentoonstelling. Tsjak, krrrrt, tsjak, en dan is het even stil: de volgende dia verschijnt op een scherm in…

  • Sarah Bernhardt in Parijs

    Sarah Bernhardt in Parijs

    De tentoonstelling die het Petit Palais in Parijs wijdt aan de beroemde toneelactrice Sarah Bernhardt ligt in lijn met andere recente tentoonstellingen over historische vrouwen. De vraag is: worden hun mythes in stand gehouden of juist ontrafeld? Een van de meest hardnekkige mythes over Sarah Bernhardt is dat ze zou slapen in een doodskist die in…

  • Scherpstellen

    Scherpstellen

    Op verzoek van het Mondriaan Fonds schreef ik een essay over de status van de fotografie binnen de beeldende kunst, waarin ik onder andere pleitte voor een vaste leerstoel geschiedenis en theorie van de fotografie aan een Nederlandse universiteit. Het essay verscheen in juli, in de bundel Scherpstellen. ‘Scherpstellen is een bundel van acht essays geschreven…

  • Met en over Leiko Ikemura

    Met en over Leiko Ikemura

    De in 1951 in Japan geboren kunstenaar Leiko Ikemura maakt beelden van jurken met konijnenhoofden en hoofden waaruit bomen groeien, schilderijen van kort na de schepping, en foto’s van ingedroogde bloemen in een vaas. Vanwege de tentoonstelling ‘Leiko Ikemura – Motion of Love’ in museum De Fundatie in Zwolle schreef ik voor de bijbehorende catalogus…

  • Suze Robertson, eindelijk

    Suze Robertson, eindelijk

    Suze Robertson (1855-1922) gold in haar tijd als ‘ontegenzeggelijk de grootste artieste’, toch kreeg ze na haar dood nauwelijks nog serieuze aandacht. In de winter van 2022-2023 was in museum Panorama Mesdag een tentoonstelling aan haar gewijd waarin die achterstand voor het eerst een beetje werd ingehaald. Ik schreef erover in De Groene Amsterdammer

  • Picasso’s erfenis

    Picasso’s erfenis

    Omdat het in april 2023 precies vijftig jaar geleden was dat Pablo Picasso vijftig jaar overleden was – en daar in Nederland geen enkel museum aandacht aan gaf – schreef ik voor Trouw een vijfdelige minicursus Picassokijken, waarvan dagelijks een aflevering online verscheen, en vervolgens vrijdag in de krant. En aansluitend, op de sterfdag van…

  • Proefschrift Bewogen Straten, over de foto’s van het oude Parijs door Charles Marville

    Proefschrift Bewogen Straten, over de foto’s van het oude Parijs door Charles Marville

    Op woensdag 19 oktober 2022 verdedigde ik bij de Rijksuniversiteit Groningen mijn proefschrift. Hoe het Parijse stadsbestuur vanaf 1865 tot 1910 omging met foto’s van Parijs, in het bijzonder met de foto’s die Charles Marville (1813-1879) maakte van de straten die gesloopt zouden worden vanwege de modernisering door Haussmann en keizer Napoléon III, is het…

  • Op radio 1, over koeien en de Eiffeltoren

    Op radio 1, over koeien en de Eiffeltoren

    De afgelopen weken was ik weer een paar keer op Radio 1 te horen. Voor het programma Met het oog op morgen mocht ik op 1 juli praten over de rol van koeien in de kunst (vanwege een tentoonstelling in Ezinge, en vanwege de boerenprotesten – ik schreef op 14 juni in mijn rubriek het…

  • Anni en Josef Albers – Nieuws BV

    Over het werk van het kunstenaarsechtpaar Anni en Josef Albers is tot 9 januari 2022 een grote tentoonstelling te zien in Parijs. Bij de Nieuws BV op radio 1 (en op tv) vertelde ik erover, woensdag 27 oktober. Het is hier terug te kijken en luisteren.

  • Avond rond Kafka’s tekeningen in Spui 25

    Avond rond Kafka’s tekeningen in Spui 25

    Op 4 november 2021 was ik moderator bij een avond rond het verschijnen van de publicatie van alle tekeningen van Franz Kafka. Tot eind 2019 lagen die, als gevolg van onenigheid tussen erfgenamen en instituten, in een kluis in Zürich. Kafkakenner Andreas Kilcher en schrijver Arnon Grunberg vertelden er (in het Duits) over, en ik…

  • Christo in Parijs

    Christo in Parijs

    In juli 2020 zag ik in Parijs de tentoonstelling over Christo en Jeanne-Claude, die bedoeld was als begeleiding bij het inpakken van de Arc de Triomphe – een project dat al vele malen was uitgesteld. Nu het eindelijk zover is, (en hier live te volgen) hierbij nogmaals mijn bespreking, die eerder verscheen in Trouw.

  • Bij kunstenaar Kelly is een boog gewoon een boog

    Bij kunstenaar Kelly is een boog gewoon een boog

    (Artikel is gepubliceerd in Trouw, 22 juni 2021) Naast de strakke geometrische beelden van Ellsworth Kelly lijkt het Amsterdamse Rijksmuseum bijna een poppenhuis. Zijn kunst tilt de hele omgeving op. Een slordig gevormde witte ronde ring zweeft in het groen, alsof iemand een stuk uit de Rijksmuseumtuin heeft gegumd. Weg ruimte, weg kleur. Onzin natuurlijk:…

  • Berlinde De Bruyckere in De Groene

    Voor De Groene Amsterdammer kon ik nu de musea weer open zijn, eindelijk weer een tentoonstelling recenseren. Ik ging naar Maastricht en zag daar de expositie Engelenkeel van Berlinde De Bruyckere. ‘De Bruyckere beeldt geen gezichten af. Ze liet mensfiguren hun hoofd verstoppen onder dekens, de lichamen zoals die uit Voorlinden zijn niet alleen hoofdloos,…

  • Over roofkunst, op radio 1

    Vanochtend mocht ik heel vroeg, van 5 tot 6 uur, in het programma Gaan! op radio 1, vertellen en vragen beantwoorden over koloniale roofkunst, en hoe Nederland en andere Europese landen daarmee omgaan. Terugluisteren kan hier

  • De Mona Lisa van Raymond Hekking – op Radio 1

    In Parijs kwam begin juni een bijzonder schilderij onder de hamer: een kopie van de Mona Lisa waarvan antiquair in de jaren zestig overtuigd was dat het de enige echte was. Bij Met het oog op morgen op Radio 1 mocht ik erover vertellen, je kunt het hier terug luisteren.

  • Wekelijkse rubriek in Trouw: Het Oog van De Wolf

    Sinds dinsdag 20 april 2021 heb ik een eigen wekelijkse rubriek in Trouw, Het Oog van De Wolf. Daarin neem ik een onderwerp uit de actualiteit dat ik verbind aan een kunstwerk. Aan bod kwamen onder andere het terras (met een schilderij van Edouard Manet), de stilte van vier mei (met The Artist is Present…

  • Knuffelen in de kunst

    In België was in het coronabeleid een aparte regel voor het ‘knuffelen’, je mocht één persoon uitkiezen met wie je aanrakingen en zoenen uitwisselde. Omdat de regel is versoepeld naar 4 personen – en niet steeds dezelfde 4 – mocht ik vandaag in het Belgische Radio-1 programma De wereld van Sofie praten over de rol…

  • Over het gecompliceerde maar langdurige huwelijk tussen politiek en kunst

    In Trouw schreef ik een artikel over de warme relatie tussen machthebbers en kunst (zie hieronder), ik mocht er later ook over vertellen op Radio 1 (en op NPO2), terugkijken kan hier, vanaf minuut 47:00 (Gepubliceerd in Trouw, 2 februari 2021) Amerikaanse presidenten en hun voorgangers maken handig gebruik van kunst. Ze bestendigen er hun…

  • Symposium over kunst in openbare ruimte, 20 januari

    Het jubilerende tijdschrift BK-Informatie organiseert een symposium over kunst in openbare ruimte, 20 januari, deels online te volgen. Ik praat daarbij met Giny Vos, Anna Tilroe, Femke Schaap en Kamiel Verschuren over het nut van gedoe rond kunst in openbare ruimte. Hier lees je meer over het symposium (er zijn nog kaarten te krijgen), in…

  • Bijdrages aan de Groene Amsterdammer (selectie)

    Ik heb de afgelopen twee jaar regelmatig geschreven voor De Groene Amsterdammer – en blijf dat met veel plezier doen – stukken die ik niet stuk voor stuk hier op deze site heb gedeeld. Hieronder een snelle (niet volledige) inhaalslag. Ik schreef over de foto’s van de Archives de la Planète van Albert Kahn, waarvan…

  • Symposium Kunst in Openbare Ruimte, 5 november, Utrecht

    BK-Informatie, het vakblad voor beeldend kunstenaars, bestaat veertig jaar. Vanwege dat jubileum organiseert het op 5 november een symposium over kunst in openbare ruimte in Utrecht. Omdat ik regelmatig heb geschreven over het onderwerp is mij gevraagd een vraag te stellen en op basis daarvan een aantal gasten uit te nodigen. Er zijn slechts enkele…