Tag: stedelijk museum alkmaar

Silhouet in de schijnwerpers

Een kerk is vaak meer dan een plek voor gelovigen. Het Stedelijk Museum in Alkmaar laat zien hoe de Laurenskerk, nu 500 jaar oud, de omgeving bepaalt.

(gepubliceerd in Trouw, 22 maart 2018)

Aan het woord ‘skyline’ kleeft moderniteit. Wolkenkrabbers die zich aan de horizon verdringen, daartussen misschien nog een brug of een ander herkenbaar silhouet. Toch is de skyline als idee veel ouder dan de wolkenkrabber. Vroeger had een stad geen serie hoge gebouwen nodig om een herkenbaar silhouet te hebben, één was genoeg. De Groningse Martinitoren vertelt reizigers al eeuwen van kilometers afstand dat dáár de stad is, als een baken op zee. Hetzelfde geldt voor de Grote of Sint-Laurenskerk van Alkmaar. In het vlakke Noord-Hollandse polder- en duinlandschap steekt de kerk zelfs zonder toren ver boven de horizon uit. Continue reading Silhouet in de schijnwerpers

Volg de rode mantel: Emanuel de Witte

De kerkinterieurs van Emanuel de Witte (1616/17-1691/92) zijn geliefd en bekend, toch was er nog nooit een tentoonstelling over zijn werk. In zijn geboortestad Alkmaar is nu te zien dat hij meer schilderde dan kerken alleen.

De man met de rode mantel is de gids. Dat moet wel. Op veel schilderijen van Emanuel de Witte duikt hij op, de man met hoge hoed, slobberlaarzen en zijn donkerblonde krullen staat prominent op de voorgrond, met de roodoplichtende rug naar ons toe. Zijn arm wijst in de richting van de ruimte voor hem: kijk, dáár.
Soms heeft hij een andere mantel aan, een lichtblauwe, bijvoorbeeld in de Portugese Synagoge in Amsterdam, en even verderop, in de Nieuwe Kerk bij het grafmonument voor Michiel de Ruyter. Hij staat er te praten met een dame, het lijkt of zij degene is die hij rondleidt. Zij kan zijn gezicht zien, wij niet, nooit. Continue reading Volg de rode mantel: Emanuel de Witte