Tag: duitsland

Ook zonder bloed is Abramovics werk nog actueel

De performances van Marina Abramovic uit de jaren zeventig en tachtig vroegen veel van het lichaam en uithoudingsvermogen van de kunstenaars. In Bonn worden ze nu opnieuw uitgevoerd.
(Gepubliceerd in Trouw, 16 mei 2018)

 

Dertig. Een twee drie vier vijf zes zeven acht negen, veertig. Een twee – ik ben rijstkorrels aan het tellen. Tellen als kunst: het is onderdeel van een performance van Marina Abramovic uit 2015. ‘Counting the Rice’ heet het en het idee is, zo zegt het bordje in het museum, om ‘tijd, ruimte, licht en leegte te ervaren en daarover te reflecteren’. Ook kan ‘een verbinding met het hier en nu’ ontstaan.

‘Hier’ is een grote tafel in de Bundeskunsthalle in Bonn, bij de tentoonstelling ‘The Cleaner’ van Marina Abramovic,. een overzichtstentoonstelling die eerder te zien was in musea in Zweden en Denemarken. ‘Nu’ is een zondagmiddag in mei. Buiten lijkt het zomer, binnen een handvol bezoekers. Aan de lange tafel zit nog één andere rijsttelster, de andere achttien plaatsen zijn leeg. Midden op de tafel is zo’n tien kilo witte rijst uitgekieperd en vermengd met zwarte linzen. Bij iedere stoel liggen een papiertje en een potlood. Tassen, horloges en mobiele telefoons zijn opgeborgen in een kluisje achter ons, je kunt een koptelefoon opzetten tegen omgevingsgeluid.

Continue reading Ook zonder bloed is Abramovics werk nog actueel

Bestandsaufnahme Gurlitt in Bonn

Vier jaar geleden ontdekte de Duitse douane bij toeval de verloren gewaande kunstverzameling van Hildebrand Gurlitt. Nu is een deel van de kunst voor het eerst te zien in Bonn en in Bern

Gepubliceerd op 8 november 2017 in Trouw

 

 

 

 

 

Ingehouden opwinding, fotografen verdringen zich voor het beste shot van de entree. Kort voor de opening mag de pers alvast rondkijken bij de tentoonstelling in de Bundeskunsthalle in Bonn. ‘Bestandsaufnahme Gurlitt’ is de titel, op de muren herinneren krantenknipsels aan de opwinding in de media in 2013, toen bekend werd dat de teruggetrokken Cornelius Gurlitt een nazi-schat zou hebben van geroofde kunst. Waarde: misschien wel een miljoen euro. Al snel bleek die waarde overschat, financieel gezien, het waren lang niet allemaal meesterwerken en het ook niet enkel schilderijen, en niet alles bleek geroofd. Maar waardevol is de kunst wel. Continue reading Bestandsaufnahme Gurlitt in Bonn

Documenta 14 Kassel: veel kritiek, toch gaan zien

(Gepubliceerd in Trouw, 12 juli 2017)

De Documenta in Kassel kreeg al veel kritiek. ‘Te politiek’, ‘te veel conservatoren, te weinig kunst’. Deze editie van de vijfjaarlijkse tentoonstelling van hedendaagse kunst is inderdaad geen licht verteerbare kost. En toch: ga er vooral heen. Een bespreking in zeven punten.

1. Origineel is dit kunstwerk niet
De meeste documenta’s hebben een duidelijke, uitgesproken standpunt, deze editie, zo lijkt het, niet. De organisatie noemt het motto, ‘Leren van Athene’, ook na bijna honderd dagen nog steeds een ‘werktitel’, de namen van de 160 deelnemende kunstenaars zijn niet op een officieel moment bekendgemaakt (maar waren wel te ontdekken in de vele publicaties vooraf), en in plaats van alleen in Kassel begon de manifestatie al in april in Athene. (zie hier mijn bespreking van dat eerste deel) Continue reading Documenta 14 Kassel: veel kritiek, toch gaan zien

Vrouwen met power

(verschenen in Trouw, 16 juni 2017)

Lucas Cranach de Oudere (1472 – 1553) wordt ook wel de Andy Warhol van de zestiende eeuw genoemd. Een grote tentoonstelling in Düsseldorf laat dat de Renaissancekunstenaar die titel meer dan wie ook heeft verdiend.

Venus en Amor, Cranach de Oudere, 1509, coll. Hermitage, Sint Petersburg

Venus’ tepels priemen nog net niet door het vernis van het schilderij. De liefdesgodin op het paneel van Lucas Cranach is niet zomaar naakt, de kunstenaar haalt alles uit de kast om de toeschouwer te doen blozen. De sluier over Venus’ schaamstreek benadrukt meer dan hij zou kunnen verhullen, zo transparant en plastisch is het doek over het lichaam gedrapeerd. Venus probeert de kleine Cupido bij haar benen nog in bedwang te houden met haar hand, maar het jongetje spant zijn boog al en kijkt zijn doelwit, de toeschouwer, bezwerend aan. ‘Bedwing je liefdesdriften met alle kracht, zodat Venus je bedwelmde hart niet in bezit krijgt’, waarschuwt de Latijnse tekst achter Venus’ hoofd vergeefs: de tekst legt het af tegen het beeld.
De uitdagende Venus met Cupido uit 1509 hangt meestal in de Hermitage in Sint Petersburg. Nu is ze nog tot eind juli te zien in Düsseldorf, samen met nog zo’n tweehonderd schilderijen en prenten van Cranach de Oudere, een van de belangrijkste Duitse Renaissancekunstenaars. De Andy Warhol van de zestiende eeuw wordt Cranach wel genoemd, zo goed zag hij in hoe portretten en afbeeldingen konden bijdragen aan bekendheid van ideeën of personen. Handelsmerk: een gekroonde slang als signatuur, en in de schilderijen opvallend vaak lijnen die zo uit een viltstift lijken te zijn gekomen. Continue reading Vrouwen met power

Hitlers kunstsmaak

Otto Albert Hirth, ‘Das Haus der Deutschen Kunst und sein geplanter Ergänzungsbau’, 1940, Gekocht door Adolf Hitler op de Große Deutsche Kunstausstellung van 1940. http://www.gdk-research.de/de/obj19404346.html

Gepubliceerd in Trouw, 7 januari 2017

Kunst gemaakt voor Hitler is lang buiten de kunstmusea gehouden. De eerste tentoonstelling die inspeelt op de artistieke aspecten van de nazi-beeldentaal is nu in Bochum te zien.

‘Dit schilderij heeft Adolf Hitler gekocht.’ Het staat bij bijna de helft van de werken in de tentoonstelling ‘Artige Kunst. Kunst und Politik im Nationalsozialismus’ in Bochum. Hitler heeft dit gezien, hij was er misschien wel door geraakt, en hij heeft het in bezit gehad. Het is een verwarrend gegeven – omdat een schilderij, hoe slecht het ook geschilderd is, kúnst is, iets dat meestal inspeelt op gevoel, en dat is niet het eerste waar je Hitler mee associeert. Verwarrend ook omdat de schilderijen, ondanks hun loodzware etiket, nog steeds zo onbenullig en lichtvoetig zijn dat het bijna lachwekkend is, en lachen voelt ongepast. Continue reading Hitlers kunstsmaak

Martin Kippenberger: een levende komma

Verschenen in Trouw, 13 april 2013
Verschenen in Trouw, 13 april 2013

Kunstenaar Martin Kippenberger (1953-1997) had een kort maar op alle fronten intensief leven. In Berlijn viert een tentoonstelling zijn zestigste verjaardag. Een hommage aan een leven lang zoeken naar erkenning

Op zijn visitekaartje stond ‘Martin Kippenberger. Geen bankrekening, geen telefoon’. Geld had hij liever in de hand, en als je hem wilde spreken, moest je maar langskomen. Maar waar? Zijn tekeningen maakte hij het liefst op het briefpapier van de hotels waar hij logeerde. Soms betaalde hij met die velletjes ook de rekening, soms werd die betaald door de galerie die hem uitnodigde. De Duitse kunstenaar verhuisde als twintiger vanuit het Ruhrgebied naar Berlijn, had vanaf 1980 soms Keulen als thuisbasis, soms Hamburg, soms ook Parijs of Tenerife. In 1997 overleed hij, op 44 jarige leeftijd, in Wenen. Continue reading Martin Kippenberger: een levende komma

Tarantino’s Django gaat over Europa

Helmut Kohl en François Mitterand staan hand in hand bij de herdenking van de slag bij Verdun op 22 september 1984
Helmut Kohl en François Mitterand staan hand in hand bij de herdenking van de slag bij Verdun op 22 september 1984

In de korte pauze tussen de laatste noten van het Duitse volkslied en de eerste van de Marseillaise, bij de herdenking van slachtoffers van de Eerste Wereldoorlog in 1984, stak de Franse minister president François Miterrand zijn hand uit naar die van zijn West-Duitse collega, bondskanselier Kohl. En die kreeg hij. Minutenlang stonden de twee leiders hand in hand.

Dit jaar vieren de Fransen en de Duitsers hun gouden bruiloft: in 1963 ondertekenden de twee voormalige aartsvijanden het Elyséeverdrag. Al vijftig jaar on speaking terms. Zowel aan de linker- als aan de rechterzijde van de Rijn geldt de bilaterale samenwerking in politiek, industrie en cultuur nog steeds als belangrijke pijler in een vreedzaam Europa.

Het is Quentin Tarantino niet ontgaan. Continue reading Tarantino’s Django gaat over Europa

Een vlak vol puzzelstukken

Gepubliceerd in Trouw, 22 september 2012

EenOrganisatiecomité van de Sonderbundausstellung in 1912 revolutionaire tentoonstelling in Keulen uit 1912 wordt een eeuw na dato nog eens dunnetjes overgedaan. Je zou met de ogen van toen willen kijken, al was het maar om de schok te ervaren die Picasso en Van Gogh teweegbrachten.

‘Er hangen zeker vijftig schilderijen in deze tentoonstelling die ik niet begrijp”, biechtte de directeur van het Wallraf-Richartzmuseum in Keulen zijn toehoorders op. Het was 25 mei 1912, directeur Alfred Hagelstange hield een toespraak bij de opening van de Internationale Kunstausstellung des Sonderbundes Westdeutscher Kunstfreunde und Künstler – kortweg de Sonderbundtentoonstelling. Continue reading Een vlak vol puzzelstukken

Weekgast Weimar

Weekgast Joke de Wolf

gepubliceerd op folia.nl 26-30 oktober 2009

Ik4.jpg 

Joke de Wolf is in 2008 afgestudeerd (MA) aan de UvA, Kunstgeschiedenis, en is per 1 september aangenomen als promovendus bij het Graduiertenkolleg ‘Mediale Historiographien’, een onderzoeksgroep aan de universiteiten van Weimar, Erfurt en Jena die wordt gesubsidieerd door de Deutsche Forschungsgemeinschaft (DFG). Ze doet er onderzoek naar het gebruik van de Parijse stadsfotografie van Charles Marville door het stadsbestuur van Parijs tussen 1865 en 1878.  Vorige week verhuisde ze naar Weimar, deze week heeft ze haar eerste colleges. Continue reading Weekgast Weimar